134. quid faciendo: how; lit., by doing what.
possidebo: possidere,to possess, hold.
135. ad eum: eccl. Lat. for dat. ei in class. Lat. after verbs of speaking; cp. the regular dixit illi in 138–39.
quomodo: here = quid.
141. suscipiens: answering; lit., taking up (the question).
142. in Hiericho: into Jericho.
incidit: incidere,to fall.
latrones: latro,robber, bandit.
despoliaverunt: despoliare,to plunder, rob.
143. plagis: plaga, blow, wound; with inpositis, freely, after beating him.
144. ut…descenderet: NOUN CL. OF RESULT with accidit, it happened (that).
“The Good Samaritan” Joseph Highmore 1744 Tate Gallery London, Great Britain
Tate Gallery, London/Art Resource, NY.
The beam and the straw.
Dicebat autem illis et similitudinem: Numquid potest caecus caecum ducere? Nonne ambo in foveam cadent? Non est 120 discipulus super magistrum; perfectus autem omnis erit sicut magister eius. Quid autem vides festucam in oculo fratris tui, trabem autem quae in oculo tuo est non consideras? Et quomodo potes dicere fratri tuo, “Frater, sine eiciam festucam de oculo tuo,” ipse in oculo tuo trabem non videns? Hypocrita, 125 eice primum trabem de oculo tuo, et tunc perspicies ut educas festucam de oculo fratris tui.
A tree is known by its fruit.
Non est enim arbor bona quae facit fructus malos; 130 neque arbor mala, faciens fructum bonum. Una quaeque enim arbor de fructu suo cognoscitur. Neque enim de spinis colligunt ficus, neque de rubo vindemiant uvam. Bonus homo de bono thesauro cordis sui profert bonum, et malus homo de malo profert malum: ex abundantia enim cordis os loquitur. (Luke 6.27–45)
The Good Samaritan
Et, ecce, quidam legis peritus surrexit, temptans illum et dicens, “Magister, quid faciendo vitam aeternam possidebo?” At 135 ille dixit ad eum, “In lege quid scriptum est? Quomodo legis?” Ille respondens dixit, “Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex omnibus viribus tuis, et ex omni mente tua, et proximum tuum sicut te ipsum.” Dixitque illi, “Recte respondisti: hoc fac, et vives.” Ille autem volens iustificare 140 se ipsum, dixit ad lesum, “Et quis est meus proximus?” Suscipiens autem lesus dixit, “Homo quidam descendebat ab Hierusalem in Hiericho et incidit in latrones, qui etiam despoliaverunt eum et, plagis inpositis, abierunt, semivivo relicto. Accidit autem ut sacerdos quidam descenderet eadem via; et, viso 145 illo, praeterivit. Similiter et Levita, cum esset secus locum et videret eum, pertransiit. Samaritanus autem quidam, iter faciens, venit secus eum et, videns eum, misericordia motus est. Et appropians alligavit vulnera eius, infundens oleum et vinum; et inponens illum in iumentum suum, duxit in stabulum, et 150 curam eius egit. Et altera die protulit duos denarios et dedit stabulario et ait, ‘Curam illius habe; et quodcumque supererogaveris, ego cum rediero reddam tibi.’ Quis horum trium videtur tibi proximus fuisse illi qui incidit in latrones?” At ille dixit, “Qui fecit misericordiam in illum.” Et ait illi lesus, “Vade, et tu 155 fac similiter.” (Luke 10.25–37)
145. Levita: Levita, -ae, m., a Levite, an assistant to the priests in charge of the tabernacle.
secus: here, prep. + acc., beside, along, near.
146. pertransiit: passed by; elaborate compounds are common in late and popular Lat.
Samaritanus: a native of Samaria, a district in Palestine; some Jews were hostile toward the Samaritans as being not of Jewish blood.
148. appropians: appropiare = appropinquare, to approach.
alligavit: alligare,to bind up.
infundens: infundere,to pour (in, on, over).
oleum:(olive) oil.
149. stabulum: tavern, inn.
150. altera: i.e., the next.
denarios: the denarius was the most common Roman silver coin.
151. stabulario: stabularius, the person who ran the stabulum.
quodcumque: quicumque,whoever, whatever.
supererogaveris: erogare,to pay out + super, in addition, i.e., beyond the two denarii; fut. perf. in a FUT. MORE VIVID CONDITION (introduced by the rel. quodcumque rather than by si).
152. cum rediero: cum is often followed by the indic. when the cl. refers to pres. or fut. time.
154. vade: vadere, to go, rush.
157. substantiae: substance = property.
159. peregre: adv., abroad (per+ager, i.e., through the fields to another country).
161. consummasset: = consummavisset, plpf. subjunct. of consummare, to finish off.
162. fames: hunger, starvation, famine.
