—U verlaten? Nooit.
—Ik wist vooruit, dat ik dit antwoord van je krijgen zou en ik ben gelukkig, dit verzeker ik je, dat gij mij nooit wilt verlaten; maar toch moet het; ge moet naar Frankrijk of naar Italië of ergens anders heengaan, maar niet in Engeland blijven.
—En gij dan—waar wilt gij heengaan? Waar zullen wij samen heengaan?
—Ik? Ik moet hier blijven, te Londen, bij mijn familie. Het is immers mijn plicht om bij mijne ouders te blijven? Neem het geld, dat wij overhebben en vertrek.
—Zeg dat niet, Rémi; als er iemand heen moet gaan, dan zijt gij het ongetwijfeld.
—Waarom?
—Omdat….
Hij voltooide den zin niet, maar wendde de oogen af voor mijn vorschenden blik.
—Mattia, zeg eens oprecht, zonder mij te ontzien en zonder vrees: ge hebt vannacht niet geslapen? Hebt ge wat gezien?
Hij hield de oogen neergeslagen en met gedempte stem zeide hij:
—Ik sliep niet.
—Wat hebt gij gezien?
—Alles.
—En wat hebt gij begrepen?
—Dat men goed bracht dat men niet gekocht had. Uw vader heeft die menschen beknord, dat zij aan den stal geklopt hadden inplaats van op zijn huisdeur, en toen zeiden ze, dat zij in 't oog werden gehouden door agenten van politie.
—Ziet ge nu wel, dat gij hier vandaan moet!
—Als ik hier vandaan moet, moet gij ook weg. Het is voor den een evenmin goed als voor den ander.
—Toen ik u vroeg om met mij mede te gaan, meende ik, naar hetgeen vrouw Barberin mij had gezegd en ook naar mijn voorgevoel, dat mijn ouders ons allebei konden doen onderwijzen en dat wij niet van elkander behoefden te scheiden; maar 't is nu geheel anders gesteld. Mijn droom…, was een droom.
Wij moeten dus van elkaar.
—Nooit.
—Luister, Mattia, begrijp mij goed, en maak mij niet ongelukkiger dan ik ben.
Als wij te Parijs Garofoli hadden ontmoet en deze had u weer bij zich genomen, dan zoudt gij niet gewild hebben, dat ik bij u bleef, nietwaar? en wat ik thans tot u zeg, zoudt gij dan tot mij gezegd hebben.
Hij gaf geen antwoord.
—Is het waar of niet?
Na een oogenblik te hebben nagedacht, zeide hij:
—Luister nu eens op uwe beurt: toen gij mij te Chavanon gesproken hebt van uw familie, deed mij dit veel verdriet; ik had mij gelukkig moeten gevoelen toen ik wist, dat gij uw ouders zoudt terugvinden, en het speet mij integendeel. Inplaats van aan uwe vreugde en uw geluk te denken, heb ik slechts aan mij zelven gedacht; ik dacht bij mij zelven, dat als gij broers en zusters hadt, gij die zoudt liefhebben als mij en meer misschien dan mij; rijke broers en zusters, die goed waren opgevoed, veel wisten, mooie jongeheeren en jongejuffrouwen, en ik was jaloersch van hen. Dit moet gij weten; dat is de waarheid, die ik u beken en waarvoor ik vergiffenis vraag, als gij zulke slechte gedachten vergeven kunt.
—O Mattia!
—Zeg, dat ge mij vergeeft.
—Van ganscher harte: ik heb uw verdriet wel opgemerkt, maar ik neem het u niet kwalijk.
—Omdat ge zoo'n goed hart hebt; ge moet over hen, die slecht zijn, niet zoo goed denken, en ik ben slecht geweest. Maar als ge mij vergeeft, omdat ge goed zijt, ik vergeef niet, omdat ik slecht ben. Gij weet nog niet alles. Ik dacht bij me zelven: ik ga met hem naar Engeland, omdat ik het land wel eens zien wil; maar als hij gelukkig zal zijn, heel gelukkig, dan ga ik heen en zonder ergens op te houden, reis ik naar Lucca, om Christina te omhelzen. Maar inplaats van rijk en gelukkig, zooals we geloofden, dat gij worden zoudt, zijt gij nu niet rijk en…. in ieder geval, gij zijt niet, wat gij gedacht hadt te zullen wezen. Daarom moet ik
nu ook niet heengaan en niet mijn zusje moet ik gaan omhelzen, maar mijn goeden makker, mijn Rémi, moet ik gezelschap houden; hij is mijn vriend, mijn broeder.
Met die woorden greep hij mijn hand, terwijl tranen in zijn oogen welden, maar zij waren nog heeter en bitterder dan de tranen, die ik gestort had.
Hoe aangedaan ik ook was, mijn besluit liet ik daarom niet varen.
—Gij moet heen; gij moet naar Frankrijk terugkeeren, om daar Lize te bezoeken, vader Acquin en vrouw Barberin, en al mijne vrienden en hun meedeelen, waarom ik niet doe wat ik wilde, wat ik mij voorstelde en wat ik hun beloofd heb. Gij zult hun zeggen, dat mijne ouders niet rijk zijn, zooals wij geloofd hadden en dit zal voldoende zijn voor mijne verontschuldiging. Gij begrijpt het nu nietwaar? Zij zijn niet rijk; dit verklaart alles: het is geen schande niet rijk te zijn.
—Het is niet omdat zij niet rijk zijn, dat gij mij wilt heen doen gaan; daarom ga ik dan ook niet heen.
—Mattia, ik smeek u, vermeerder mijn verdriet niet; gij ziet hoe groot het reeds is.
—O, ik wil u niet dwingen om mij iets te zeggen, waarover gij u schaamt. Ik ben niet slim; ik ben niet verstandig; maar zoo ik al niet begrijp wat tot mijn hersens moest kunnen doordringen, ik gevoel toch wat mij hier treft—hij legde bij die woorden zijn hand op het hart—. 't Is niet, omdat uw ouders arm zijn, dat gij mij wilt doen vertrekken; 't is niet, omdat zij mij niet kunnen voeden, want ik zou hun niet tot last zijn, ik zou voor hen werken, maar 't is omdat—na hetgeen gij vannacht gezien hebt—gij bang voor mij zijt.
—Mattia; zeg dat niet.
—Gij zijt bang dat ook ik de briefjes zal moeten afknippen van de waren, die niet gekocht zijn.
—O, zwijg toch, Mattia; mijn beste Mattia, zwijg toch.
