—Die ruikt naar zwavel, kwajongen! riep hij, toen hij de lucifer bij zijn pijp bracht en hij wierp ze in de kachel.
De schuldige haastte zich om den misslag te herstellen. Hij nam eene andere lucifer, die hij weder aanstak en na ze even te hebben laten branden zijn meester aanbood.
Maar deze nam ze niet aan:
—Jij niet, domkop, zeide hij, terwijl hij hem van zich afstiet. Daarop wendde hij zich met een glimlach, hetgeen zeker een bewijs van zijn gunst was, tot een anderen knaap:
—Riccardo, beste jongen, geef mij eens een lucifer.
En de beste jongen voldeed fluks aan zijn verlangen.
—En nu, begon Garofoli, toen hij alles had, wat hij behoefde en zijn pijp brandde, nu zullen we onze rekeningen eens opmaken, beste jongens. Mattia, geef het boek.
Het was inderdaad een groote gunst, wanneer Garofoli zich verwaardigde te spreken, want zijn leerlingen toonden zich zoo bezorgd om aan zijn minste wenschen te voldoen, dat zij ze reeds gisten, vóór hij ze nog te kennen gegeven had.
Nauwelijks had hij het gevraagd, of Mattia bracht hem een vuil boek.
Garofoli wenkte en het kind, dat hem een verkeerde lucifer gegeven had, trad naderbij.
—Ik moet nog een stuiver van gisteren van je hebben; je hebt beloofd, dat je mij die vandaag zoudt geven; hoeveel breng je er mij thans?
De knaap aarzelde eer hij antwoord gaf; een donkere blos overtoog zijn gelaat.
—Ik kom een stuiver te kort.
—Zoo, een stuiver, en gij durft mij dat zoo kalm mededeelen?
—Het is niet de stuiver van gisteren; het is de stuiver, dien ik vandaag moet geven.
—Dan zijn het twee stuivers? Ik heb nooit zoo'n jongen gezien.
—Ik kan het niet helpen.
—Geen onzin; gij kent onze wetten: maak uw kiel los; twee slagen voor gisteren en twee voor vandaag; en bovendien krijgt gij voor uw schandelijke
onbeschaamdheid vanmiddag geen aardappelen. Riccardo, beste jongen, gij hebt door zoo goed op te passen, wel eene belooning verdiend; haal de riem.
Riccardo was de knaap, die de goede lucifer gegeven had; hij nam van den muur een karwats met een kort handvatsel, en dat uit twee lederen riemen met dikke knoopen bestond. In dien tusschentijd knoopte de schuldige zijn kiel los en liet zijn hemd tot aan zijn middel toe zakken.
—Wacht even, zeide Garofoli met een boozen lach, gij zijt misschien de eenige niet en het is altijd prettig om gezelschap te hebben; bovendien is Riccardo er dan met één keer af.
De kinderen stonden onbeweeglijk voor hun meester; deze wreede spotternij perste hun allen een gedwongen lachen af.
—Ik ben er zeker van, vervolgde Garofoli, dat hij, die het hardst lacht, de meeste stuivers te kort komt. Wie heeft er hard gelachen?
Allen wezen naar den knaap, die het eerst met zijn blok hout tehuis gekomen was.
—Nu, zeg eens eerlijk, hoeveel kom jij te kort? vroeg Garofoli.
—Ik kan het niet helpen.
—Voortaan zal hij, die zegt: "ik kan het niet helpen", een zweepslag meer krijgen, dan hem toekomt; hoeveel ontbreken er bij je?
—Ik heb een stuk hout medegebracht; dit mooie stuk hout.
—Dat is wat; ga er mede naar den bakker en vraag hem in ruil een brood. Zal hij het je geven? Hoeveel stuivers komt ge te kort? Kom, spreek.
—Ik heb vijftien stuivers.
—Vijf stuivers ontbreken er dus aan, ellendige schooier, vijf stuivers, en gij durft nog vóór me verschijnen! Riccardo, je bent een gelukkige duivel! Je zult pleizier ervan hebben! Doe je vest los.
—Maar mijn blok hout!
—Ik geef het je voor je middagmaal.
Deze domme scherts deed de andere jongens, die niet veroordeeld waren, lachen.
Gedurende dit verhoor waren een tiental knapen binnengekomen; allen kwamen op hun beurt met hem afrekenen; behalve de twee eersten, kwamen er nog drie, welke evenmin het aantal stuivers hadden opgehaald.
—Vijf schelmen bestelen en plunderen mij dus? riep Garofoli met donderende stem; dat komt ervan, wanneer men te edelmoedig is; waarvan, denkt gij wel, dat ik het vleesch en de aardappelen, die ik je geef, betalen moet, als jelui niet werken wilt? Gij speelt liever; wie in het bosch is, moet met de wolven huilen en gij lacht liever. Gelooft gij niet, dat ge beter deedt, wanneer gij schijnbaar huilend uw hand uitsteekt, dan wanneer gij in ernst huilt en me den rug toekeert?
Kom, trek uw jassen uit!
Riccardo stond met zijn zweep in de hand, en de vijf schuldigen om hem geschaard.
—Gij weet, Riccardo, dat ik niet naar je omzie; want ik kan niet tegen zulke bestraffingen; maar ik hoor ze wel, en daaruit kan ik zeer goed opmaken, met hoeveel kracht je ze geeft: doe het maar met hart en ziel, mijn jongen, je werkt voor je brood.
En hij ging met zijn gelaat naar het vuur staan, alsof hij onmogelijk deze tuchtiging zien kon. Ik zat in een hoekje te sidderen van verontwaardiging en angst. Deze man zou mijn meester worden; als ik de twintig of dertig stuivers, die hij van mij eischen kon, niet ophaalde, zou ik Riccardo ook mijn rug moeten aanbieden. O, ik begreep toen, waarom Mattia zoo kalm en met eenig verlangen over zijn dood spreken kon.
